Chory na depresję nigdy nie powinien usłyszeć skierowanych w stosunku do siebie pustych i utrwalonych, stereotypowych frazesów. „Weź się w garść!”, „Nie masz powodów do smutku!”, „Nie histeryzuj!” – to jednak nadal częste słowa, których wypowiedzenie rani osoby chore i powoduje wzmożone odczucie cierpienia. Depresja to nie psychiczny wymysł pacjenta. Może on odczuwać nawet nieuzasadniony smutek czy lęk. Bliscy powinni natomiast dołożyć starań, by dowiedzieć się, jak pomóc osobie z depresją w sposób pozytywnie wspierający. Wywieranie presji na chorym z całą pewnością nie pomaga, może wręcz przynieść odwrotny skutek. Zamknięci w sobie pacjenci z depresją jeszcze mocniej się dystansują, frustrują z powodu poczucia niezrozumienia i osamotnienia.
Aby dowiedzieć się, jak pomóc osobie z depresją, warto skorzystać z nieocenionej pomocy fachowców i zgłosić się do psychologa lub psychiatry. Taka wizyta pomoże osobie postronnej, pochodzącej z najbliższego otoczenia chorego dowiedzieć się, w jaki sposób mądrze wspierać go w tej trudnej sytuacji. Zwykle pacjenci z depresją decydują się na terapię właśnie po namowach swoich najbliższych. Rzadziej samodzielnie podejmują decyzję o rozpoczęciu psychoterapii i zwalczeniu przewlekłego smutku. To skomplikowane zaburzenie psychiczne samo nie mija, dlatego też niezwykle istotna jest pomoc specjalistów w jego pokonaniu.
Mój bliski ma depresję – co powinienem o niej wiedzieć?
Aby skutecznie i we wspierający sposób wspomóc w walce z zaburzeniem chorych, ich najbliżsi powinni przede wszystkim zdawać sobie sprawę z tego, skąd bierze się depresja. Odpowiedź na to pytanie jest niejednoznaczna, ponieważ dotychczas nie poznano wszystkich mechanizmów przyczyn powstawania tego zaburzenia. Depresja nie jest jednak wyłącznie tymczasowym obniżeniem poziomu nastroju. To permanentny i uciążliwy stan przygnębienia, który narasta w czasie i staje się coraz trudniejszy do pokonania.
Z tego względu stany depresyjne określane są również mianem choroby afektywnej. Dotyczą bowiem bezpośrednio nastroju chorego i wiążą się z określonym jego samopoczuciem, zarówno psychicznym, jak i fizycznym. Zastanawiając się nad tym, jak pomóc osobie z depresją należy również pamiętać, że może ona wywoływać określone objawy psychosomatyczne. Z tego względu istotne jest również niwelowanie dolegliwości, takich jak: wymioty, ból żołądka, bezsenność, zaburzenia apetytu i libido, osłabienie zdolności poznawczych. Większości z nich nie usuniemy domowymi sposobami, co również przemawia na korzyść koniecznego leczenia specjalistycznego.
Choroba afektywna może wynikać z uwarunkowania genetycznego, choć częściej wskazuje się jej podłoże sytuacyjne. Zwykle pojawia się w konsekwencji przeżyć osobistych, zwłaszcza związanych z traumą, krytyką, żałobą, stresem. Nie bez znaczenia są tu również relacje wczesnodziecięce oraz zakorzenione wzorce zachowania. Pacjenci mogą również borykać się z zaburzeniami biochemicznymi w swoim organizmie. Dotyczą one zwłaszcza poziomu funkcjonowania mózgu i neuroprzekaźników oraz prawidłowego poziomu hormonów.
Jak pomóc osobie z depresją?
Ponieważ sam chory nie wie zwykle, jak sobie radzić z depresją, w procesie diagnostyki i terapii istotne jest okazywane mu wsparcie osób najbliższych. Choć często rodzina pacjenta czuje się bezradna, wystarczy obecność, współczucie i zrozumienie. Atmosfera bezpieczeństwa i zaufania otaczana wokół osoby chorej może bowiem zaprocentować szybszymi efektami terapii specjalistycznej. Warto również, by członkowie rodziny w sposób umiarkowany pomagali pacjentowi w codziennych czynnościach, jednocześnie go nie wyręczając.
Nie pomoże natomiast częste dopytywanie się o jego samopoczucie i stan zdrowia. W szczególnych przypadkach, zwłaszcza gdy pacjent podjął psychoterapię i/lub leczenie farmakologiczne, a jego stan się nie poprawia lub wręcz pogarsza, należy rozważyć umieszczenie chorego w oddziale szpitalnym. Ten trudny krok można wykonać wbrew woli osoby z depresją, na mocy decyzji psychiatry i sądu. Podejmuje się ją wtedy, gdy stan chorego jest na tyle ciężki, że może on zagrażać sobie samemu lub osobom w najbliższym otoczeniu.
Jak pomóc osobie z depresją? Co mogę zrobić?
Najbliżsi i sami chorzy powinni dbać o zdrowy poziom snu pacjenta, jego regularność i ciągłość. Istotne jest zachowanie tzw. higieny snu, optymalnej liczby godzin jego trwania i zasypiania w komfortowej atmosferze. Ważne jest ponadto ograniczenie stresu, dbanie o drobne przyjemności i szczere oraz autentyczne relacje interpersonalne. Choć dla większości pacjentów szukanie wsparcia emocjonalnego, dzielenia się troskami i obawami jest szczególnie trudne, może mu ono pomóc odczuć choć chwilową ulgę. Dla zachowania dobrej relacji z samym sobą warto zapisywać swoje myśli i spostrzeżenia, prowadząc pamiętnik. Niektórzy pacjenci wykorzystują również medytację, relaksację lub modlitwę.
Podczas codziennych czynności chorego na depresję warto zachęcić do zdrowej dawki ruchu. Nie chodzi tu o systematyczne treningi, a krótkie, codzienne spacery na łonie natury. Samo wyjście chorego z domu może zadziałać pozytywnie na jego nastrój i nastawienie. Istotne jest również, by na nowo odkrył on swoją sprawczość i chęć do działania. Ponadto, nawet podczas niewielkiej aktywności fizycznej w organizmie dochodzi do uwolnienia serotoniny, jednego z hormonów szczęścia. Na jej poziom wpływa również zastosowanie odpowiednio zbilansowanej diety.
Leczenie
Jak pomóc osobie z depresją w sposób profesjonalny? Głównym sposobem leczenia zaburzenia jest zastosowanie działania terapeutycznego, jakim jest psychoterapia w depresji. Skupia się ona przede wszystkim na przekształceniu negatywnych przekonań, jakie dotychczas powstawały w umyśle pacjenta. Psychoterapeuci zwracają ponadto uwagę na zachowania szkodliwe obecne u chorego. Starają się we współpracy z nim zmienić je na wspierające i motywujące. Depresja związana jest z podejmowanymi przez pacjenta rodzajami relacji interpersonalnych i również nad nimi pracuje się podczas psychoterapii. Większość pacjentów przyjmuje również specjalistyczne środki farmakologiczne nowej generacji, które są całkowicie bezpieczne i nie powodują szeregu skutków ubocznych.
Pacjent zwykle korzysta z terapii indywidualnej. W Ośrodku Psychoterapii PROGRES może ponadto zwalczyć depresję, uczestnicząc w psychoterapii grupowej oraz spotkaniach członków grup wsparcia. Najlepszą ścieżkę terapeutyczną ustala się wyłącznie po konsultacji ze specjalistą. Tylko w porozumieniu z nim możliwe jest bowiem szczegółowe określenie celów terapeutycznych, opartych na potrzebach i preferencjach pacjenta. Przed rozpoczęciem procesu diagnostyki chory powinien zdawać sobie sprawę z tego, że podejmuje działania lecznicze dla dobra własnego zdrowia. Psychoterapia to nie wstyd – dbałość o komfort psychiczny powinna być priorytetem dla wszystkich, podobnie jak wykonywanie kontrolnych i profilaktycznych badań stanu zdrowia i kondycji fizycznej u lekarzy innych specjalności.
