Jakie są objawy autyzmu u dorosłych? Kiedy poddać się diagnozie psychologicznej i klinicznej w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD)?

Diagnoza autyzmu u dorosłych opiera się o specjalistyczne rozpoznanie objawów występujących u danego pacjenta. Dzieli się je na trzy kategorie, które wspólnie tworzą tzw. triadę autyzmu. W jej skład wchodzą relacje, komunikacja oraz ograniczone wzorce zachowań. W pierwszej grupie zauważanych i zgłaszanych wyzwań i zaburzeń znajdują się trudności z inicjowaniem i utrzymywaniem relacji. To również zaburzenia teorii umysłu, niezrozumienie intencji, zamknięcie w sobie oraz nieumiejętność utrzymania kontaktu wzrokowego. Ponadto trudności ze spontanicznym podejmowaniem decyzji, monologi, trudności z wyobrażeniem sobie przyszłości oraz przewidywaniem reakcji innych ludzi. Niektóre osoby neuroróżnorodne mogą mieć poczucie niekompetencji do tworzenia relacji, podtrzymywane przez trudności w komunikacji i utratę kontroli nad własnym życiem.

Wśród objawów autyzmu u dorosłych w zakresie problemów z  komunikacją często zauważa się brak zrozumienia przenośni i ironii. To również echolalie, problemy z odczytywaniem mowy niewerbalnej, ograniczona mimika i ekspresja wypowiedzi. U osób z ASD zauważa się formułowanie wypowiedzi nieadekwatnych do kontekstu sytuacyjnego i komunikacyjnego. Ograniczone wzorce zachowań i umiejętności społecznych manifestują się z kolei głównie przez niechęć do zmian, przywiązanie do przedmiotów. Charakterystyczne są fiksacje, powtarzalność ruchów, niezgrabność, stereotypowość wypowiedzi.

Diagnoza kobiet z autyzmem

Autyzm u kobiet może przebiegać w sposób szczególnie utajony i różnorodny. Już małe dziewczynki wykazują wyższy poziom inteligencji emocjonalnej i chęci dostosowania się do ogółu społeczeństwa niż chłopcy, a w późniejszym wieku – mężczyźni. Nierzadko to właśnie kobiety diagnozowane są dopiero w wieku dorosłym, mając za sobą trudne doświadczenia z przeszłości, związane ze specjalistami zdrowia psychicznego.

Diagnoza spektrum autyzmu u dorosłych kobiet obejmuje obserwację i wywiad psychologiczny, opisujący funkcjonowanie pacjentki w wielu różnorodnych obszarach. To przede wszystkim jej zdolności poznawcze/intelektualne, komunikacja, funkcjonowanie społeczne, styl życia, osobowość, funkcjonowanie układu nerwowego, funkcjonowanie emocjonalne, przebieg kariery oraz seksualność. Dla psychologa istotna jest ponadto charakterystyka osobowości pacjentki, a nawet jej wygląd zewnętrzny. Może ona bowiem uchodzić za ekscentryczną, ubierając się w sposób niecodzienny lub przekładając wygodę nad wygląd czy konwenanse. 

W czasie diagnostyki dorosłych kobiet z autyzmem diagnosta musi zwrócić uwagę na wiele szczegółów, które na pozór nic nie znaczą. Dla doświadczonego psychologa niosą one jednak ogromną wartość diagnostyczną. Bada się ich jakość pracy ich wyobraźni, poziom komunikacji, bogactwo słownikowe, sposób komunikacji w relacji (zwłaszcza werbalne przekazywanie myśli i uczuć).

Diagnoza autyzmu u dorosłych a zjawisko dyskryminacji krzyżowej

Zarówno kobiety, jak i mężczyźni o atypowym profilu funkcjonowania często określają się w sposób nienormatywny płciowo. Grupa ta spotyka się zatem szczególnie często z tzw. dyskryminacją krzyżową. Mowa o tym zjawisku wówczas, gdy pacjent ma dwie mniejszościowe tożsamości i doświadcza dyskryminacji z różnorodnych pobudek. Odczuwa on dezorientację lub niepokój związane z postrzeganiem własnej orientacji aseksualnej przez siebie lub innych. Jego poczucie zagubienia można skutecznie ograniczyć poprzez tworzenie sieci wsparcia osób podobnych  do siebie dzięki uczestnictwu pacjenta neurotypowego w spotkaniach grup wsparcia.

Maskowanie objawów u dorosłych z autyzmem a czujność psychologa podczas diagnozy w kierunku zaburzeń w spektrum

Warto również wspomnieć, że wszystkie z wyżej wymienionych cech u wielu osób mogą być maskowane. Trudności te mogą być zatem niezauważalne dla otoczenia. Osoby neuroróżnorodne potrafią bowiem w wysokim stopniu przystosować się do neurotypowego świata. Jednak nauka utrzymywania kontaktu wzrokowego, wyłapywania kontekstów sytuacyjnych i ciągła czujność są powodem wypalenia i wyczerpania.

Mechanizm powstawania neuroróżnorodności nadal pozostaje niepoznany do końca. Naukowcy sugerują obecnie, że widoczne zestawy cech charakterystycznych dla spektrum autyzmu są m.in. wynikiem zmian zachodzących w różnych obszarach mózgu. Dochodzi do nich w przebiegu naturalnego procesu dojrzewania komórek. Innym czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie autyzmu może być zmiana w systemie neurologicznym, zaburzająca reakcje organizmu na bodźce zewnętrzne. W razie podejrzeń o istnienie cech neurotypowych nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty. Diagnoza autyzmu u dorosłych przebiega szybko i sprawnie głównie dzięki wykorzystaniu innowacyjnych metod, technik i narzędzi diagnostycznych.

Diagnoza autyzmu u dorosłych Kraków – na czym polega? Przebieg diagnozy całościowej w przypadku osób dorosłych

Kiedy i w jaki sposób diagnozuje się autyzm? Całościowa diagnoza autyzmu u dorosłych obejmuje zwykle cykl kilku spotkań ze specjalistami. Pierwsze z nich dotyczy głównie wyzwań doświadczanych przez osobę zgłaszającą się do diagnostyki. Podczas niego psycholog zbiera wywiad. Jest to również odpowiedni czas na rozwianie wszelkich wątpliwości i odpowiedź na nurtujące pytania. Następnie psycholog diagnosta prosi o wypełnienie specjalistycznych kwestionariuszy psychologicznych i przeprowadza wybrane testy przesiewowe. Ich konstrukcja pozwala na rozpoznanie u pacjenta podstawowych oraz zaawansowanych trudności nie tylko łączących się ze spektrum autyzmu, ale również zaburzeń lękowych czy depresji, które często współistnieją z autyzmem u osób dorosłych.

Wśród najczęściej używanych narzędzi w skutecznej diagnostyce ASD wymienić należy również Kwestionariusz Monotropizmu (MQ) oraz Kwestionariusz maskowania cech autystycznych (CAT-Q). Testy wykorzystywane w procesie diagnostyki są przebadane, standaryzowane i rekomendowane przez polskie oraz światowe towarzystwa psychologiczne.

Pełna diagnoza autyzmu u dorosłych powinna być uzupełniona spotkaniem z lekarzem psychiatrą. Lekarz stawia diagnozę medyczną, którą następnie omawia z samym zainteresowanym i przekazuje zalecenia dotyczące dalszego postępowania leczniczo-terapeutycznego i ewentualnej psychoterapii. Pacjent otrzymuje ponadto pisemną opinię psychologiczno-psychiatryczną, którą może posłużyć się w zewnętrznych instytucjach, np. podczas starań o świadczenie rentowe.

Jak specjalista diagnozuje autyzm u dorosłych w Krakowie? – standaryzowane kwestionariusze

Nie istnieje jeden uniwersalny i oficjalny test na diagnozę spektrum autyzmu. Dobór metody diagnostycznej zależy przede wszystkim od preferencji specjalisty oraz możliwości i oczekiwań pacjenta. Każdy dorosły osoba ze spektrum autyzmu może bowiem funkcjonować w odmienny sposób i wykazywać różnorodne obszary zaburzeń psychicznych. Ponieważ diagnoza i terapia są ze sobą ściśle powiązane, trafne rozpoznanie potrzeb i stanu pacjenta pomaga w ustaleniu planu działań terapeutycznych.

Jak przebiega diagnoza autyzmu u dorosłych? Kraków to lokalizacja, w której psycholodzy korzystają ze standaryzowanych testów oraz wysokospecjalistycznych narzędzi. W Ośrodku Psychoterapii PROGRES psycholog stosuje przede wszystkim dokładny wywiad oraz testy. Pomocą służy im Kwestionariusz Monotropizmu (MQ), który został opracowany przez osoby autystyczne. Umysł monotropowy to taki, który skupia się na niewielkiej liczbie zainteresowań. Jednocześnie przejawia tendencję do pomijania rzeczy i zjawisk znajdujących się poza tunelem uwagi. Monotropizm jest zatem strategią poznawczą, uznawaną za główną cechę leżącą u podstaw autyzmu.

Wykorzystanie standaryzowanego Kwestionariusza maskowania cech autystycznych (CAT-Q) ma z kolei odsłonić ukrywane cechy autystyczne oraz ocenić stopień kreacji wizerunku osoby o normatywnym rozwoju. Obejmuje opis takich cech jak np. kontrola wyrazu twarzy, przymusowe nawiązywanie kontaktu wzrokowego, kontrola pozycji ciała zwłaszcza w sytuacjach ekspozycji społecznej czy analiza sposobu oceny przez partnera komunikacyjnego. Wykonywanie testów na spektrum w przypadku dorosłych nie jest łatwym zadaniem, ale przeprowadzane w specjalistycznych warunkach daje miarodajny wynik diagnostyczny.

Ośrodek Psychoterapii PROGRES to miejsce, w którym zajmujemy się diagnozą nie tylko autyzmu, ale również diagnozą ADHD u dorosłych. Dzięki nowoczesnym możliwościom możemy potwierdzić lub wykluczyć istnienie innych zaburzeń psychicznych i je skutecznie zróżnicować.

Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu i co dalej? Terapia jako wsparcie osób z autyzmem

Według definicji autyzm jest zaburzeniem rozwojowym,  kojarzącym się z chorobą neurorozwojową wieku dziecięcego. Wbrew temu przekonaniu nie jest jednak stanem chorobowym, lecz stanowi odmienną ścieżkę rozwoju mózgu człowieka. Obecnie spektrum określa się mianem odmiennego profilu funkcjonowania człowieka. W związku z tym nie podejmuje się leczenia neuroatypowości. Działania terapeutyczne i psychoterapeutyczne podejmujemy głównie w celu zwiększenia poziomu ogólnej jakości życia pacjenta. To wsparcie w sposobie funkcjonowania jednostki w neurotypowym świecie oraz pomoc w akceptacji postawionej diagnozy.

W niektórych przypadkach terapię autyzmu u dorosłych uzupełnia się o stosowanie środków farmakologicznych, zlecanych indywidualnie przez psychiatrę. Terapia osób w spektrum autyzmu przy wykorzystaniu farmaceutyków wskazana jest zwłaszcza w sytuacjach, gdy ASD współistnieje z objawami lęku lub depresji. Warto jednak wspomnieć, że wśród osób neurotypowych charakterystyczne jest również wypalenie autystyczne, które należy odróżnić od depresji. Charakteryzuje się znacznym wyczerpaniem, wycofaniem interpersonalnym, obniżeniem funkcjonowania i zwiększoną intensywnością cach autystycznych. To uczucie chronicznego stresu i emocjonalnego wykończenia, przeciążenia sensorycznego. Wówczas osoby neurotypowe wykazują zwiększoną tendencję do maskowania cech autyzmu.