Depresja jest ciężkim zaburzeniem nastroju, co oznacza, że zwykle uniemożliwia pacjentom normalne funkcjonowanie zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Wymaga złożonych oddziaływań terapeutycznych, co stanowi główną metodę jej leczenia. Psychoterapia w depresji stanowi klucz do zrozumienia zarówno potrzeb osoby chorej, jak i jej trudności. Wyzwania, stojące przed terapeutą i pacjentem pokonuje się stopniowo, wdrażając do terapii odpowiednie metody, wywodzące się z poszczególnych nurtów terapeutycznych. Proces leczenia przebiega różnorodnie, zależnie od stanu zdrowia chorego i jego indywidualnych predyspozycji.
Psychoterapia w depresji powinna stanowić trzon i podstawę wszelkich działań leczniczych. Depresja nie jest bowiem jedynie chwilowym obniżeniem nastroju, ale złożonym schorzeniem. Wymaga zatem kompleksowego i holistycznego podejścia do procesu leczenia. Nadal rzadko psychoterapię łączy się z farmakoterapią. Obie te metody wzajemnie się wspierają, a nie wykluczają. Aby podjąć odpowiednią i rozsądną decyzję co do przebiegu terapii, pacjent powinien zostać poinformowany o każdej rekomendowanej i skutecznej metodzie leczenia danego zaburzenia.
Smutek czy depresja?
Depresja to zaburzenie o podłożu psychicznym, wynikające z różnorodnych przyczyn. Na jej obraz kliniczny składa się mnóstwo objawów emocjonalnych oraz somatycznych. Pacjent odczuwa nie tylko obniżony nastrój i niechęć do podejmowania aktywności, czy lęk, ale nawet fizyczny ból. Obserwuje u siebie chroniczne zmęczenie i zmiany zachowania oraz nastawienia psychicznego. Symptomy te nie są chwilowe, występują ciągle i określa się je mianem przewlekłych. Sezonowo mogą co prawda się nasilać, ale obecne w życiu chorego są stale. Co ważne – często osoby z najbliższego otoczenia pacjenta nie zauważają, że boryka się on z depresją lub właśnie się ona u niego rozwija. Chorzy potrafią bowiem kamuflować swoje prawdziwe emocje, nie wzbudzając podejrzeń nawet najbliższych. Psychoterapia w depresji ma za zadanie nie tylko wyciągnąć chorego ze sztucznej bańki nieprzyjemnych emocji, ale również przygotować do powrotu do określonej społeczności, której pacjent jest członkiem.
Objawy depresji nie znikają samoistnie. Co więcej, gdy się pogłębiają wraz z biegiem czasu, mogą przyjąć niebezpieczne formy. Chodzi tu przede wszystkim o myśli i próby samobójcze, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia chorych. Obecnie medycyna i psychologia proponują wiele metod terapeutycznych, które pomagają wyleczyć depresję. W związku z tym pacjent nie musi samodzielnie poszukiwać informacji, jak sobie radzić z depresją. Wystarczy, że zgłosi się do specjalisty, który na podstawie wywiadu i badania postawi diagnozę i stworzy plan terapeutyczny.
Pomoc specjalistów
Specjalistyczna pomoc okazana pacjentowi jest konieczna, by przywrócić mu równowagę psychiczną i zapobiec nawrotom depresji. Często chorzy cierpią z powodu kilku zaburzeń natury psychicznej jednocześnie. W konsekwencji muszą oni liczyć się z koniecznością podjęcia leczenia długotrwałego, a w określonych przypadkach nawet stałego. Takie działania podejmuje się zwłaszcza w przypadku diagnozy choroby afektywnej dwubiegunowej. Zawsze jednak proces leczenia depresji i jego natężenie dobiera się indywidualnie do objawów i stanu zdrowia pacjenta.
Nadal zbyt mało osób, cierpiących z powodu objawów depresji, zgłasza się do specjalisty. Taki stan rzeczy wynika najczęściej ze wstydu, niepewności, złego stanu psychicznego, braku chęci czy wsparcia najbliższych. Warto jednak pamiętać o tym, że depresji nie da się wyleczyć samodzielnie. Tylko złożone oddziaływania specjalistyczne mogą zagwarantować sukces terapeutyczny.
Psychoterapia w depresji
Główną metodą leczenia depresji powinna być dla każdego pacjenta psychoterapia. W leczeniu tego schorzenia u osób dorosłych wykorzystuje się zwykle nurt poznawczo-behawioralny oraz psychoterapię interpersonalną. Pierwszy rodzaj terapii skupia się głównie na zmianie negatywnych przekonań, powstałych w umyśle pacjenta. Dostrzega się zachowania szkodliwe dla chorego i wspólnie pracuje nad ich przekształceniem w motywujące i pozytywnie wzmacniające. Drugi nurt opiera się na założeniu głoszącym, że depresja powiązania jest z relacjami interpersonalnymi, w których uczestniczy pacjent. Celem obu oddziaływań jest przewartościowanie przekonań i zdobycie umiejętności zauważania i radzenia sobie z objawami depresji.
Psychoterapia w depresji przybiera różne formy pracy z pacjentem. W Ośrodku Psychoterapii PROGRES do dyspozycji pacjenta jest psychoterapia indywidualna, psychoterapia grupowa oraz grupy wsparcia. Typ oddziaływania terapeutycznego, optymalny dla chorego i przynoszący najlepsze rezultaty ustala się wspólnie z lekarzem lub terapeutą. W tym celu konieczne jest jednak odbycie kilku spotkań wstępnych, których celem jest dokładna diagnoza i ocena stanu pacjenta.
Farmakoterapia
Niewielu pacjentów zastanawia się nad tym, czy depresją można się zarazić. Skoro dotyczy obniżonego nastroju i sfery psychiki, nie istnieje żadna możliwość, by była ona przenoszona z człowieka na człowieka. Bliskim osoby chorej może co prawda „udzielić się” jej depresyjny nastrój, ale zwykle nie pozostają oni pod aż tak wysokim jej wpływem. Warto natomiast, by najbliższe osoby były dla pacjenta wsparciem, kierowały się jego komfortem, bezpieczeństwem oraz zachowały dyskrecję. W leczeniu chorób psychicznych powszechnie stosuje się środki farmakologiczne. Ich zadaniem nie jest jednak likwidacja depresji, ale zniwelowanie jej objawów.
Leków przeciwdepresyjnych na polskim rynku jest bardzo wiele. To zadaniem lekarza jest odpowiednio je dobrać do potrzeb i możliwości pacjenta. Ingerencja chemiczna może bowiem wywoływać występowanie skutków ubocznych. Choć związana jest z dodatkowym kosztem, nie należy się przed nią nadmiernie wzbraniać. Jeżeli lekarz oceni, że dzięki niej pacjent może czuć się i funkcjonować lepiej, warto spróbować i tego rozwiązania.
